 |
| 📘 विरुद्धार्थी शब्दांचा संग्रह – अ ते ज्ञ पर्यंत मराठी विरुद्धार्थी शब्दांचे उदाहरणांसह संकलन. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त, अभ्यासासाठी महत्त्वाचे. |
अ ते ज्ञ पर्यंत मराठी विरुद्धार्थी शब्दांची नैसर्गिक यादी
मराठी भाषेत विरुद्धार्थी शब्द म्हणजे दोन अर्थांनी एकमेकांच्या पूर्ण विरुद्ध असलेले शब्द. हे शब्द केवळ भाषिक सौंदर्य वाढवत नाहीत, तर विद्यार्थ्यांचे लेखन, वक्तृत्व आणि विचारशक्ती अधिक प्रभावी बनवतात. खाली अ ते ज्ञ पर्यंत प्रत्येकी ५ विरुद्धार्थी शब्द दिले आहेत – अगदी नैसर्गिक शैलीत, माणसांनी लिहिल्याप्रमाणे.
🔤 अ ते ज्ञ पर्यंत विरुद्धार्थी शब्द
अ
- अंधार – प्रकाश
- अल्प – अधिक
- अशांत – शांत
- अज्ञ – ज्ञानी
- अशुद्ध – शुद्ध
आ
- आग – पाणी
- आनंद – दुःख
- आरंभ – समाप्ती
- आग्रह – उदासीनता
- आत्मा – शरीर
इ
- इच्छा – अनिच्छा
- इतर – स्वतः
- इतराय – प्रमुख
- इष्ट – अनिष्ट
- इमारत – खंडहर
ई
- ईर्षा – सहानुभूती
- ईश्वर – राक्षस
- ईप्सित – अनवश्यक
- ईशान्य – नैऋत्य
- ईर्ष्या – प्रेम
उ
- उगम – अंतिम
- उष्ण – शीत
- उठणे – बसणे
- उदास – आनंदी
- उपयोगी – निरुपयोगी
ऊ
- ऊंच – ठेंगणे
- ऊबदार – थंडगार
- ऊर्जा – निष्क्रियता
- ऊर्ध्व – अधो
- ऊब – गारवा
ऋ
- ऋण – धन
- ऋतू – ऋतुबाह्य
- ऋजु – वक्र
- ऋद्ध – दरिद्र
- ऋषी – राक्षस
ए
- एकत्र – विखुरलेले
- एकता – द्वेष
- एकटा – समूह
- एवढा – खूप
- एवढाच – विस्तृत
ऐ
- ऐक्य – विभाजन
- ऐवज – टंचाई
- ऐकणे – बोलणे
- ऐंशी – वीस
- ऐश्वर्य – दरिद्रता
ओ
- ओलसर – कोरडे
- ओढ – तिरस्कार
- ओस – भरलेले
- ओझे – मोकळे
- ओढा – पर्वत
औ
- औचित्य – अनौचित्य
- औषध – विष
- औदार्य – कंजूषपणा
- औद्योगिक – कृषिपरक
- औष्णिक – हिमीय
अं
- अंत – आरंभ
- अंध – दृष्टीमान
- अंक – अनंत
- अंधश्रद्धा – विज्ञान
- अंश – संपूर्ण
अः
- अहंकार – नम्रता
- अहिंसा – हिंसा
- अहो – धिक्कार
- अहोरात्र – दिवस
- अहिंसक – आक्रमक
क
- काळ – पांढरा
- कण – गाठ
- कठोर – मृदू
- कमकुवत – बलवान
- कमी – जास्त
ख
- खरा – खोटा
- खुला – बंद
- खास – सामान्य
- खर्च – बचत
- खाली – वर
ग
- गडद – फिकट
- गती – स्थैर्य
- गोंधळ – स्पष्टता
- गोड – कडवट
- गरिबी – श्रीमंती
घ
- घन – विरळ
- घट – वाढ
- घाबरणे – धैर्य
- घाई – निवांत
- घनदाट – विरळ
च
- चांगला – वाईट
- चढ – उतार
- चला – थांबा
- चालू – बंद
- चिकट – कोरडा
छ
- छोटा – मोठा
- छान – कुरूप
- छाया – प्रकाश
- छत्र – उघडे
- छानव – भंगार
ज
- जवळ – दूर
- जलद – मंद
- जाड – सडपातळ
- जिवंत – मृत
- जास्त – कमी
झ
- झपाट्याने – संथ
- झोप – जागरण
- झटका – मृदू
- झाड – काटा
- झुकणे – ताठ
ञ
- ञानी – अज्ञानी
- ञात – अज्ञात
- ञान – अज्ञान
- ञाता – अपरिचित
- ञातृ – अञातृ
ट
- टोक – मध्य
- टणक – मऊ
- टाळणे – स्वीकारणे
- टंचाई – समृद्धी
- टोचणे – मायेने बोलणे
ठ
- ठराविक – अपवादात्मक
- ठाम – ढळलेला
- ठेवा – खर्च
- ठिक – अयोग्य
- ठसा – अस्पष्ट
ड
- डाव – उजवा
- डोंगर – सपाटी
- डबडबीत – सडपातळ
- डावीकडचा – उजवीकडचा
- डोकं – पाय
ढ
- ढोबळ – बारकाईने
- ढग – आकाश
- ढिलाई – कडकपणा
- ढवळणे – शांत ठेवणे
- ढासळलेले – मजबूत
ण
- णम्र – उद्धट
- णवीन – जुना
- णिज – परक
- णकुश – स्वैर
- णिच – उच्च
त
- ताकद – कमजोरी
- ताजं – शिळं
- तपास – दुर्लक्ष
- तोल – असंतुलन
- तोड – जोड
- थंड – गरम
- थेट – वळसा
- थांबणे – सुरू करणे
- थकवा – जोम
- थोडे – जास्त
- दया – निर्दयता
- दाखवणे – लपवणे
- दिवस – रात्र
- दुष्काळ – सुजलाम
- दाखला – प्रत्यक्ष
- धैर्य – भीती
- धोका – सुरक्षा
- धडपड – आळस
- धुके – स्पष्टता
- धनी – गरीब
- नवे – जुने
- नियम – अराजक
- निष्ठा – द्रोह
- नक्की – अनिश्चित
- नरम – कडक
- पाणी – कोरडे
- परत – पुढे
- पवित्र – अपवित्र
- परकं – आपलं
- प्रकाश – अंधार
- फार – कमी
- फसवणूक – प्रामाणिकपणा
- फळ – दंड
- फोडणे – जोडणे
- फुकट – किमतीचे
- बुद्धी – मूर्खपणा
- बोलणे – शांत राहणे
- बचत – खर्च
- बळकट – अशक्त
- बाहेर – आत
- भूक – तृप्ती
- भविष्य – भूत
- भर – रिकामी
- भांडण – मैत्री
- भय – धैर्य
- मुलगा – मुलगी
- मित्र – शत्रू
- मोकळा – बंद
- म्हातारा – तरुण
- मूल्य – अमूल्य
- यश – अपयश
- युद्ध – शांतता
- यथार्थ – काल्पनिक
- योजना – अयोग्यता
- योग्य – अयोग्य
- रात्र – दिवस
- राग – आनंद
- रेषा – वक्र
- रडणे – हसणे
- राजा – प्रजा
- लवकर – उशीर
- लहान – मोठा
- लपवणे – उघड करणे
- लग्न – घटस्फोट
- लोकप्रिय – अप्रसिद्ध
- वाढ – घट
- विजय – पराभव
- विवाह – एकटेपणा
- वेड – शहाणपणा
- विश्वास – अविश्वास
- शांत – अस्वस्थ
- शिकणे – विसरणे
- शहाणा – मूर्ख
- श्रम – आराम
- शुद्ध – अशुद्ध
- सत्य – असत्य
- सज्ज – असज्ज
- सहन – विरोध
- सुगंध – दुर्गंध
- स्वतंत्र – गुलाम
- हसणे – रडणे
- हट्ट – समजूत
- हिरवा – कोरडा
- हिंसक – अहिंसक
- हक्क – जबाबदारी
- क्षमाशील – निर्दयी
- क्षमता – अशक्तता
- क्षय – वृद्धी
- क्षुद्र – महान
- क्षीण – बळकट
टिप्पणी पोस्ट करा