 |
| मराठी बाराखडीप्रमाणे समानार्थी शब्दांची सुसंगत यादी – अ ते ज्ञ पर्यंत |
संपूर्ण बाराखडीतील समानार्थी शब्दांची यादी (अ ते ज्ञ)
मराठी भाषेतील शब्दसंपत्ती अतिशय समृद्ध आहे. एका अर्थाचे अनेक पर्यायी शब्द म्हणजेच समानार्थी शब्द. हे शब्द आपल्या बोलण्यात, लेखनात, निबंधात आणि परीक्षेत उपयोगी पडतात. खाली संपूर्ण मराठी बाराखडीप्रमाणे प्रत्येकी ३-४ समानार्थी शब्दांची यादी दिली आहे.
🔡 अ ते ज्ञ पर्यंत समानार्थी शब्द
अ
- अग्नि – अनल, ज्वाला, वह्नि
- अन्न – भोजन, आहार, अन्नधान्य
- अंधार – तिमिर, काळोख, अंधकार
आ
- आकाश – नभ, गगन, अंबर
- आनंद – सुख, हर्ष, उल्हास
- आशा – अपेक्षा, आकांक्षा, स्वप्न
इ
- इच्छा – आशा, आकांक्षा, स्वप्न
- इंद्रधनुष्य – रंगोळी, सप्तरंग, धनुष्य
- इर्षा – मत्सर, हेवेदावे, जळजळ
ई
- ईश्वर – देव, प्रभू, परमेश्वर
- ईर्ष्या – द्वेष, मत्सर, हेवेदावे
- ईमानी – प्रामाणिक, निष्ठावान, सच्चा
उ
- उन्ह – ताप, उष्णता, गरमीत
- उपाय – तोडगा, शक्कल, उपाययोजना
- उपासना – पूजन, प्रार्थना, भक्ती
ऊ
- ऊर्जा – शक्ती, बल, सामर्थ्य
- ऊंची – उंचाव, उंचपणा, उच्चता
- ऊन – उन्ह, उष्णता, तप्तता
ऋ
- ऋण – कर्ज, देणं, कर्जभार
- ऋतु – हंगाम, काळ, सिजन
- ऋषी – मुनि, साधू, तपस्वी
ए
- एक – एकमेव, अद्वितीय, एकटा
- एखादा – कोणीतरी, कुणी तरी, एकजण
- एखादी वेळ – प्रसंग, वेळ, क्षण
ऐ
- ऐक्य – एकता, संगती, सामंजस्य
- ऐश्वर्य – वैभव, श्रीमंती, समृद्धी
- ऐकणे – श्रवण, कान देणे, ऐकवणे
ओ
- ओढ – प्रेम, आकर्षण, जिव्हाळा
- ओलावा – आद्रता, दमटपणा, गारवा
- ओस – रिकामं, सुनंस, मोकळं
औ
- औषध – दवा, उपचार, औषधी
- औदार्य – उदारता, दिलदारी, मनाचा मोठेपणा
- औत्सुक्य – उत्सुकता, आतुरता, अधीरता
अं
- अंत – समाप्ती, समाप्त, शेवट
- अंश – भाग, हिस्सा, कण
- अंग – अवयव, शरीराचा भाग, अंगप्रत्यंग
अ:
- अ:स्वर – उच्चार, ध्वनी, नाद
- अ:तिथी – शेवटची वेळ, अंतिम तास, अखेर
- अ:कारण – गूढता, अज्ञात, माहिती नसलेलं
क
- काम – कार्य, व्यवसाय, उद्योग
- कविता – काव्य, पद्य, रचना
- कठीण – अवघड, जटिल, त्रासदायक
ख
- खोली – कक्ष, घर, दालन
- खरा – सत्य, प्रामाणिक, खरी गोष्ट
- खोटा – असत्य, बनावट, झूठ
ग
- गोड – मधुर, रुचकर, स्वादिष्ट
- गुण – विशेषता, चांगुलपणा, सद्गुण
- गंध – सुगंध, वास, सुगंधी
घ
- घडामोडी – घटना, प्रकार, घडलेली गोष्ट
- घराबाहेर – बाहेर, अंगणात, रस्त्यावर
- घडणं – होणं, साकार होणं, तयार होणं
च
- चंद्र – शशि, रजनीकर, सोम
- चूक – दोष, गलती, त्रुटी
- चरित्र – जीवनकथा, इतिहास, चरित्रलेखन
छ
- छाया – सावली, प्रतिमा, प्रतिबिंब
- छळ – त्रास, पीडा, जाच
- छान – सुंदर, रम्य, मनोहर
ज
- जल – पाणी, नीर, वारि
- जन – लोक, माणसं, प्रजा
- जय – विजय, यश, फतेह
झ
- झाड – वृक्ष, वनस्पती, पेड
- झोप – निद्रा, शयन, विसावा
- झगडा – भांडण, वाद, कलह
ञ
- ज्ञान – विद्या, माहिती, शहाणपण
- ज्ञानी – पंडित, सुज्ञ, शहाणा
- ज्ञेय – जाणण्यासारखं, समजण्यासारखं, उलगडण्याजोगं
ट
- टोक – शेवट, अंतीम भाग, धारेचा भाग
- टाळी – प्रशंसा, गौरव, सन्मान
- टपोरी – अडेलतट्टू, रगेल, रांगडा
ठ
- ठिकाण – स्थान, जागा, स्थल
- ठराव – निर्णय, निश्चय, नियम
- ठणठणीत – मजबूत, सशक्त, धट्टाकट्टा
ड
- डोंगर – पर्वत, गिरि, टेकडी
- डाव – चाल, युक्ती, योजना
- डाराडूर – शांत झोप, घोर झोप, गाढ झोप
ढ
- ढग – मेघ, वादळ, आकाशपटल
- ढोंग – बनावटपणा, दिखावा, दिखाऊपणा
- ढोल – वाद्य, तालवाद्य, नगारा
ण
- ऋण – कर्ज, देणं, कर्जभार
- दृढ – ठाम, निश्चयी, अडिग
- वचन – प्रतिज्ञा, वाक्य, आश्वासन
त
- तप – साधना, तपस्या, ध्यान
- तारा – नक्षत्र, ताऱ्यांचा गोषवारा, दीप
- तरुण – युवक, युवा, नवयुवक
थ
- थांबा – थांबवणं, विश्रांती, विश्रांतीस्थान
- थोडं – कमी, अल्प, न्यून
- थरथर – कापरे, कंप, थरथराट
द
- दया – करुणा, माया, सहानुभूती
- दुसरा – अन्य, वेगळा, परका
- दगड – खडा, खडक, प्रस्तर
ध
- धैर्य – साहस, हिम्मत, चिकाटी
- ध्वनी – आवाज, नाद, गूंज
- धूळ – माती, रेती, कण
न
- नदी – सरिता, प्रवाह, जलधारा
- नाम – नाव, ओळख, संज्ञा
- नाश – अंत, हानी, विनाश
प
- पाणी – जल, नीर, वारि
- पक्षी – विहंग, खग, पाखरू
- प्रेम – माया, जिव्हाळा, आपुलकी
फ
- फूल – पुष्प, सुमन, कुसुम
- फळ – फल, उत्पन्न, परिणाम
- फटका – मार, आघात, घाव
ब
- बोल – वाक्य, वचन, भाषण
- बुद्धी – अक्कल, चातुर्य, शहाणपण
- बायको – पत्नी, गृहिणी, सौभाग्यवती
भ
- भूक – उपास, भुकेली अवस्था, अन्नाची गरज
- भविष्य – पुढचा काळ, येणारे दिवस, भविष्यकाल
- भिती – भीती, डर, घाबरणं
म
- मित्र – सखा, दोस्त, सोबती
- माती – भूमी, धरणी, पृथ्वी
- माणूस – मानव, जन, व्यक्ति
य
- युद्ध – संग्राम, लढाई, रण
- यश – विजय, यशस्विता, फळ
- योग – साधना, साधकत्व, मिलन
र
- रात्र – निशा, रजनी, अंधार
- राग – क्रोध, संताप, तिरस्कार
- रस्ता – मार्ग, वाट, पथ
ल
- लाट – तरंग, लहरी, लाटा
- लोभ – मोह, इच्छा, लालसा
- लाज – संकोच, लज्जा, खजीलपणा
व
- वृक्ष – झाड, पेड, वनस्पती
- विचार – मनन, चिंतन, कल्पना
- विजय – जय, यश, फतेह
श
- शब्द – वाणी, बोली, भाषा
- शांती – शांतता, विश्रांती, समाधान
- शौर्य – पराक्रम, वीरता, धाडस
ष
- षड्रिपू – शत्रू, दुर्गुण, दोष
- षड्यंत्र – कट, कारस्थान, युक्ती
- षष्ठी – सहावी, तिथी, दिन
स
- सत्य – खरेपणा, सत्यता, वास्तव
- स्नेह – प्रेम, आपुलकी, जिव्हाळा
- समाज – जनता, लोक, समाजघटक
ह
- हवा – वारा, पवन, समीर
- हास्य – हसू, विनोद, मजा
- हृदय – ह्रदय, अंत:करण, मन
ळ
- ळख – ओळख, परिचय, ज्ञातता
- ळाव – उन्माद, क्रोध, चिडचिड
- ळपटणं – आदळणं, आपटणं, धडक
क्ष
- क्षमा – माफी, चूक विसरणं, अपराध माफ करणं
- क्षण – वेळ, पळ, क्षणिकता
- क्षेत्र – भूमी, परिसर, जागा
ज्ञ
- ज्ञान – विद्या, माहिती, शहाणपण
- ज्ञानी – सुज्ञ, बुद्धिमान, पंडित
- ज्ञेय – जाणण्याजोगं, समजण्यासारखं, उलगडणं
📘 निष्कर्ष
ही 'अ' ते 'ज्ञ' पर्यंतची समानार्थी शब्दांची यादी तुमच्या शब्दसंपत्ती वाढवण्यासाठी, परीक्षेच्या तयारीसाठी आणि लेखनकलेसाठी उपयुक्त ठरेल. तुम्ही लेखक असाल, विद्यार्थी असाल किंवा शिक्षक – ही मालिका प्रत्येकासाठी उपयुक्त आहे.
📝 तुमचं मत खाली कमेंटमध्ये जरूर सांगा आणि ‘मराठी वाचनालय’ ब्लॉग फॉलो करा!
🌳 झाडे लावा, पर्यावरण वाचवा! – सुंदर निबंध वाचा आणि वाचवा आपल्या पृथ्वीचं भविष्य!
👉 झाडे लावा – भविष्य वाचवा (मराठी निबंध)
👉 झाडे लावा – भविष्य वाचवा (मराठी निबंध)
टिप्पणी पोस्ट करा