हिवाळ्यात सर्दी-खोकला टाळण्यासाठी घरगुती उपाय – उबदार पेय आणि नैसर्गिक उपचारांची सवय ठेवा | मराठी वाचनालय
हिवाळ्यात सर्दी-खोकला टाळण्यासाठी घरगुती उपाय
हिवाळा म्हणजे थंडावा, गरम चहा, ऊबदार ब्लँकेट आणि सकाळच्या दवाची अनुभूती! पण या सुंदर ऋतूसोबत सर्दी, खोकला आणि ताप यांसारखे त्राससुद्धा अनेकदा येतात. त्यामुळे हिवाळ्यात सर्दी-खोकला टाळण्यासाठी घरगुती उपाय जाणून घेणे आवश्यक आहे. हे उपाय पूर्णपणे नैसर्गिक असून दुष्परिणाममुक्त आहेत.
हिवाळ्यात सर्दी का होते?
थंड हवेमुळे शरीराचे तापमान कमी होते. यामुळे रोगप्रतिकारशक्ती थोडीशी कमी होऊन विषाणू सहज पसरतात. घरात किंवा ऑफिसमध्ये बंद जागेत राहिल्यामुळे हवेत असलेले विषाणू शरीरात प्रवेश करतात आणि त्यामुळे सर्दी किंवा खोकला होऊ शकतो.
मुख्य कारणे:
- थंड पाणी किंवा थंड पदार्थांचे सेवन
- ओलसर कपडे घालणे
- अपुरे झोप आणि ताण
- रोगप्रतिकारशक्ती कमी असणे
- धूळ, धूर आणि प्रदूषण
सर्दी-खोकला टाळण्यासाठी सोपे घरगुती उपाय
१. तुळशीचा काढा
तुळस ही नैसर्गिक प्रतिजैविक वनस्पती आहे. ४-५ तुळशीची पाने, थोडं आलं आणि काळी मिरी घालून काढा तयार करा. दिवसातून दोनदा पिल्याने सर्दी कमी होते.
२. हळदीचे दूध
रात्री झोपण्यापूर्वी कोमट दुधात चिमूटभर हळद घाला. हे इम्युनिटी बूस्टर म्हणून कार्य करते. घशातील खवखव, खोकला आणि थंडीपासून संरक्षण मिळते.
३. वाफ घेणे (Steam Inhalation)
गरम पाण्याच्या वाफेमुळे नाकातील सूज आणि जंतू कमी होतात. वाफेत थोडं अजवायन किंवा निलगिरी तेल टाकल्यास अधिक फायदा होतो.
४. अद्रक- मध मिश्रण
एक चमचा अद्रक रस आणि एक चमचा मध मिसळून घ्या. दिवसातून दोनदा सेवन केल्यास खोकला कमी होतो आणि घशातील सूज कमी होते.
५. कोमट पाणी पिणे
थंड पाण्याऐवजी कोमट पाणी पिल्याने शरीरातील विषारी घटक बाहेर पडतात आणि सर्दीचा त्रास कमी होतो.
हिवाळ्यात शरीर उबदार ठेवण्यासाठी उपाय
- गरम पाण्याने आंघोळ करा
- लोकरचे कपडे वापरा
- गरम सूप, सत्त्व, आणि भाज्यांचे सेवन वाढवा
- सकाळी हलका व्यायाम करा
- रात्री पुरेशी झोप घ्या
हिवाळ्यात खाण्याचे आणि टाळण्याचे पदार्थ
खाण्याचे पदार्थ:
- सूप, सत्त्व, लस्सी (गरम)
- ड्रायफ्रूट्स – बदाम, अक्रोड, खारीक
- तिळाचे लाडू, गुळ-पोळी
- हळदीचे दूध, तुळशीचा चहा
टाळावयाचे पदार्थ:
- थंड पेय, आईस्क्रीम
- थंड पाणी
- बाहेरचे तळलेले पदार्थ
- जास्त साखर आणि कार्बोनेटेड पेय
इम्युनिटी वाढवणारे नैसर्गिक उपाय
हिवाळ्यात शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती मजबूत ठेवणे सर्वात महत्त्वाचे आहे. यासाठी खालील उपाय उपयुक्त ठरतात:
- सकाळी सूर्यप्रकाशात 10 मिनिटे बसा (व्हिटॅमिन D मिळते)
- दररोज 2 लिटर पाणी प्या
- हंगामी फळे जसे संत्री, पेरू, आवळा यांचे सेवन करा
- झोप आणि विश्रांती पुरेशी घ्या
घरात हवा आणि स्वच्छतेची काळजी
हिवाळ्यात खिडक्या बंद ठेवल्यामुळे घरात ओलसरपणा वाढतो. त्यामुळे दररोज काही वेळा खिडक्या उघडून हवा खेळती ठेवा. स्वच्छता आणि हात धुण्याची सवय कायम ठेवा.
घरगुती डिसइन्फेक्टंट:
पाणी, लिंबाचा रस आणि काही थेंब व्हिनेगर मिसळून नैसर्गिक स्प्रे तयार करा. हा स्प्रे टेबल, दरवाज्यांचे हँडल आणि मोबाईलवर वापरल्यास जंतू कमी होतात.
डॉक्टरांचा सल्ला कधी घ्यावा?
- सर्दी-खोकला ७ दिवसांपेक्षा जास्त टिकतो
- उच्च ताप, अंगदुखी, घशात वेदना
- श्वास घेण्यास त्रास
- छातीत घरघर किंवा दमा वाढणे
सारांश
हिवाळ्यात सर्दी-खोकला टाळण्यासाठी घरगुती उपाय म्हणजे आपल्या आयुष्यातील नैसर्गिक आरोग्याचा गाभा आहे. आयुर्वेदिक आणि पारंपरिक पद्धतींचा अवलंब केल्यास थंडीत सुद्धा आपण निरोगी राहू शकतो. संतुलित आहार, व्यायाम आणि सकारात्मक विचार हीच खरी प्रतिकारशक्ती आहे.
👉 तुमचे आवडते घरगुती उपाय कोणते? कमेंटमध्ये जरूर लिहा!
लेख आवडल्यास शेअर करा आणि आमचा ब्लॉग मराठी वाचनालय फॉलो करायला विसरू नका.