 |
| "हिवाळा ऋतूमध्ये सकाळची गार हवा आणि गरम चहा याचा आनंद घेताना" |
माझा आवडता ऋतू – हिवाळा
प्रस्तावना
आपल्या भारत देशात सहा ऋतू मानले गेले आहेत – वसंत, ग्रीष्म, वर्षा, शरद, हेमंत आणि शिशिर. या प्रत्येक ऋतूचे वेगळेपण आणि सौंदर्य आहे. पण या सर्व ऋतूंमध्ये मला सर्वाधिक आवडतो तो म्हणजे हिवाळा ऋतू. थंडगार वारे, कुडकुडणारी सकाळ, गरम गरम चहा, विविध सण-उत्सव, आणि झोपेची गोडी यामुळे हा ऋतू मनाला आनंद देणारा वाटतो. या ऋतूतील अनुभव मनाला ताजेपणा आणि उल्हास देणारे असतात.
हिवाळा ऋतू कधी असतो?
हिवाळा ऋतू भारतात नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी दरम्यान असतो. विशेषतः डिसेंबर आणि जानेवारी महिन्यांमध्ये तापमान खूप खाली जाते. महाराष्ट्रात, विशेषतः पुणे, नाशिक, नागपूर अशा ठिकाणी सकाळी धुके असते आणि थंडी तीव्र असते. काही भागांत हिमवर्षावही होतो. हिवाळा ऋतू म्हणजेच शिशिर ऋतू – तो थंडी, ताजेपणा आणि शांततेचा कालखंड असतो.
हिवाळ्यातील निसर्गदृश्य
हिवाळ्यात निसर्गाचे रूपही बदललेले असते. सकाळी उठल्यावर शेतांवर पसरलेले शुभ्र धुके, झाडांच्या पानांवर साचलेली थंडीची दवबिंदू, आकाशातील स्वच्छ निळेपणा आणि पक्ष्यांचे स्थलांतर – हे सारे दृश्य मनाला मोहित करतात. सूर्य उगमाचा वेळ थोडा उशिरा होतो, पण तोरणे रंगाचे उन्ह निसर्गात प्रसन्नता पसरवते.
हिवाळ्यातील अन्न आणि पेय
हिवाळा म्हटला की गरम गरम चहा, सूप, हळदीचे दूध, भाजलेल्या शेंगा, गाजराचा हलवा यांची चव आठवते. हिवाळ्यात भूक चांगली लागते, म्हणूनच लोक अधिक पौष्टिक आहार घेतात. ज्वारीची किंवा बाजरीची भाकरी, मेथी-पालकची भाजी, तिळाचे लाडू, चिक्की, आणि साजूक तुपातील गोड पदार्थ – हे सारे शरीराला उष्णता आणि ऊर्जा देतात.
हिवाळ्यातील सण आणि उत्सव
हिवाळा ऋतूत अनेक महत्त्वाचे सण आणि उत्सव येतात. दिवाळीचे उरलेले आनंद अजूनही टिकून असतो. क्रिसमस, मकर संक्रांती, नववर्ष या काळात विशेष आनंदाचे वातावरण असते. पतंग उडवणे, तिळगूळ देणे, गोडी-गोडी बोलणे – या सणांनी नाती घट्ट होतात. शिवाय, अनेक लग्नसमारंभही याच काळात होतात, कारण हवामान अनुकूल असते.
हिवाळ्यातील जीवनशैली आणि आरोग्य
हिवाळा हा आरोग्यास पोषक ऋतू मानला जातो. थंडीमुळे झोप व्यवस्थित लागते. शरीराला उष्णता लागते म्हणून लोक गरम कपडे वापरतात – स्वेटर, मफलर, कानटोपी. व्यायाम, योगा, आणि सकाळची सैर यासाठी हिवाळा अत्यंत उपयुक्त आहे. थंड हवेमुळे शरीर ताजेतवाने राहते आणि कामात उत्साह वाटतो.
हिवाळ्यातील शैक्षणिक आणि सहलांचा काळ
शाळांमध्ये हिवाळ्यातील सहलींचा, विज्ञान प्रदर्शनांचा, वार्षिक स्नेहसंमेलनांचा काळ असतो. अभ्यासाचा वेग वाढतो आणि स्पर्धा वाढतात. काही विद्यार्थी परीक्षेच्या तयारीत गुंतलेले असतात. तर काही जण शालेय सहली, ट्रेकिंग, शिबिरे यांचा आनंद घेतात. हिवाळ्यातील गार वाऱ्यांत प्रवास, निसर्ग निरीक्षण, आणि विविध गडकोटांची सफर खूपच रमणीय वाटते.
हिवाळ्याची काही अडचणी
हिवाळा जरी आवडता ऋतू असला, तरी काही अडचणीही असतात. विशेषतः लहान मुलांना, वृद्धांना आणि श्वासाच्या विकारांनी त्रस्त असलेल्या व्यक्तींना ही थंडी त्रासदायक ठरते. अंगात उष्णता नसेल तर सर्दी, खोकला, ताप असे त्रास होऊ शकतात. म्हणूनच गरम कपडे, आहार, आणि शरीराची निगा राखणे आवश्यक असते.
हिवाळ्याचे साहित्य आणि कला
हिवाळ्याने कविता, कथा, चित्रकला या सर्जनशील क्षेत्रांनाही प्रेरणा दिली आहे. "धुंद वारा पानात गारवा", "कुडकुडत्या सकाळी चहाचा घोट", "दवबिंदूंनी सजलेली फुले" – अशा अनेक साहित्यकृती हिवाळ्याची अनुभूती देतात. अनेक चित्रकारांनी हिवाळ्यातील निसर्गाचे दर्शन रंगांद्वारे केले आहे.
निष्कर्ष
हिवाळा हा शांतता, ताजेपणा, आरोग्य, आणि सौंदर्य देणारा ऋतू आहे. तो शरीराला तसेच मनालाही उर्जित करतो. निसर्गाची एक वेगळीच अनुभूती देतो. म्हणूनच मला सर्व ऋतूंमध्ये हिवाळा सर्वाधिक प्रिय वाटतो. हिवाळ्यातील अनुभव प्रत्येक क्षणाला खास बनवतात. म्हणूनच माझा आवडता ऋतू म्हणजे हिवाळा!
🗨️ तुम्हाला हिवाळा ऋतू का आवडतो? खाली तुमचे अनुभव कमेंटमध्ये शेअर करा!
📌 अशीच मराठीतील सुंदर निबंध वाचण्यासाठी आमच्या ब्लॉगला Follow करा!
अधिक वाचा ➤ माझा आवडता ऋतू – पावसाळा (मराठी निबंध)अधिक निबंधाच्या माहितीसाठी खालील बटणावर क्लिक करा
सर्व निबंध पहा
टिप्पणी पोस्ट करा