📷 सप्तशृंगी मातेचे पवित्र मंदिर – नवरात्रात भाविकांची गर्दी आणि भक्तिभावाने उजळलेले शक्तिपीठ
सप्तशृंगी मातेची कथा आणि नवरात्रातील दिव्य महत्त्व
भारत ही देवभूमी आहे. येथे प्रत्येक डोंगर, प्रत्येक नदी, प्रत्येक कडेकपारीत देवत्व वसलेले आहे असे मानले जाते. महाराष्ट्रातही अनेक शक्तिपीठे आहेत. त्यातीलच एक अतिशय प्रसिद्ध आणि चमत्कारीक शक्तिपीठ म्हणजे सप्तशृंगी मातेचा गड. नाशिक जिल्ह्यातील वणी येथे सात डोंगररांगांच्या कुशीत वसलेली ही माता भक्तांच्या सर्व दुःखांचा नाश करून नवस फेडणारी मानली जाते.
नवरात्रोत्सवाच्या पावन काळात सप्तशृंगी मातेची कथा वाचल्याने भक्तांच्या मनात श्रद्धा दृढ होते आणि घराघरांत सकारात्मकता नांदते. चला तर मग या लेखात आपण सप्तशृंगी मातेची कथा, इतिहास, महत्त्व, नवरात्रातील वातावरण आणि लोकश्रद्धा याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
सप्तशृंगी मातेची पुराणकथा
पुराणांमध्ये सांगितलेली कथा अत्यंत प्रेरणादायी आहे. एकेकाळी महिषासुर नावाचा राक्षस प्रचंड सामर्थ्यवान झाला. त्याने देवांना पराभूत करून स्वर्गावर कब्जा केला. सर्वत्र त्याचा अत्याचार वाढू लागला. देव-मनुष्य, ऋषी-मुनी सगळ्यांचे जीवन असुरक्षित झाले.
महिषासुराला असा वर लाभला होता की त्याचा वध फक्त स्त्रीच्या हातूनच होऊ शकतो. त्यामुळे देवांचा पराभव झाला तरी त्याला कोणी थांबवू शकत नव्हते. यामुळे सर्व देवता एकत्र आल्या आणि त्यांनी आपल्या शक्तींचे तेज एकवटले. त्या तेजातून प्रकट झाली अद्भुत अष्टभुजा दुर्गा.
हीच दुर्गा पुढे सप्तशृंगी स्वरूपात प्रकट झाली असे मानले जाते. तिच्या आठही हातांत वेगवेगळी शस्त्रे होती — त्रिशूळ, तलवार, गदा, चक्र, धनुष्य, बाण, शंख, पाश. ती सिंहावर आरूढ होऊन रणांगणात उतरली. महिषासुराशी तिचे भीषण युद्ध झाले. अनेक दिवस चाललेल्या या लढाईत शेवटी देवीने आपल्या त्रिशूळाने महिषासुराचा वध केला. त्यामुळेच तिला महिषासुरमर्दिनी म्हणतात.
सप्तशृंगी गडाचे वैभव
नाशिक जिल्ह्यातील वणी गावाजवळ सात डोंगरांच्या कुशीत हा गड वसला आहे. म्हणूनच देवीला सप्तशृंगी (सात शिखरांची माता) असे नाव मिळाले. गडाच्या उंचावर देवीचे विशाल मंदिर असून गाभाऱ्यात तिची भव्य मूर्ती आहे. देवीच्या मूर्तीचे वैशिष्ट्य असे की तिच्या डोळ्यांतून भक्तांना जिवंतपणा जाणवतो. दर्शन घेताना जणू माता आपल्याशी बोलत आहे, अशी अनुभूती येते.
गाभाऱ्यात देवीसमोर असंख्य शस्त्रास्त्रे ठेवलेली आहेत. ही शस्त्रं भक्तांच्या नवसाची आणि श्रद्धेची साक्ष देतात. देवीचे अंगभर परिधान केलेले दागिने, तिच्या अंगावरची काठ्या-उपरणी, तिच्या कपाळावरील कुमकुम आणि तिच्या पायातील तोडे हे सगळं पाहताना भक्तांना एक वेगळाच अध्यात्मिक स्पर्श होतो.
नवरात्रातील गडावरील उत्सव
नवरात्र सुरू होताच गडावर जणू भक्तांची लाट उसळते. गावोगावी नवरात्र साजरे होत असतेच, पण सप्तशृंगी गडावरची नवरात्र वेगळीच असते. पहाटेपासूनच देवीच्या गाभाऱ्यात घंटानाद, शंखनाद आणि ढोल-ताशांच्या गजरात आरत्या सुरू होतात. हजारो भक्त गडावर चढून देवीचे दर्शन घेतात.
या काळात गडावर दिवसरात्र जागरणे होतात, भजने-कीर्तन सुरू असतात. मंदिराच्या आजूबाजूला मेळ्याचे स्वरूप दिसते. पण या सगळ्या गर्दीतही भक्तांचा ओसंडून वाहणारा भाव दिसतो. "जय माता दी" च्या जयघोषाने आकाश दुमदुमतं आणि प्रत्येकाच्या मनात आनंदाची लहर उमटते.
लोकश्रद्धा आणि नवस
सप्तशृंगी मातेबद्दल असंख्य लोकश्रद्धा आहेत. कोणी आजारातून बरे होण्यासाठी नवस बोलतात, कोणी नोकरीसाठी, कोणी मुलांच्या शिक्षणासाठी तर कोणी घरातील सौख्यासाठी. माता प्रत्येक भक्ताचा नवस पूर्ण करते असा विश्वास आहे. अनेक भक्त नवस पूर्ण झाल्यावर देवीसमोर त्रिशूळ, तलवार किंवा नारळ अर्पण करतात.
काही लोक तर गडावर पायाने चढतात, कारण त्यांना वाटते की हा प्रवास मातेसमोरची खरी सेवा आहे. गडावर पोहोचल्यावर दर्शन घेताना झालेलं समाधान डोळ्यांतून अश्रू रूपाने प्रकट होतं. श्रद्धा हीच खरी शक्ती आहे, हे या भक्तांच्या अनुभवातून जाणवतं.
गडाचा इतिहास आणि सांस्कृतिक वारसा
इतिहासकार सांगतात की हा गड प्राचीन काळापासूनच धार्मिक महत्त्वाचा आहे. पेशवेकाळात आणि नंतरच्या राजवटीतही या मंदिराला मोठा मान दिला गेला. स्थानिक लोक आजही गडावरील परंपरा जपतात. नवरात्रोत्सवात गडावर येणाऱ्या यात्रेकरूंना स्थानिक लोक मोफत पाणी, प्रसाद आणि निवास देतात. ही सेवा भाविकांच्या प्रेमातूनच निर्माण झाली आहे.
भक्तांचे अनुभव
अनेक भक्त सांगतात की गडावर पोहोचल्यावर त्यांच्या मनातील चिंता नाहीशा होतात. गडावरचा शुद्ध हवा, निसर्गसौंदर्य आणि मातेसमोरची प्रार्थना यामुळे मनाला एक वेगळंच समाधान मिळतं. कोणाला जीवनात आशा मिळते, कोणाला मानसिक शांतता, तर कोणाला अडचणींचा मार्ग सुचतो. त्यामुळेच सप्तशृंगी मातेचे दर्शन हे फक्त धार्मिक कर्मकांड नाही, तर आत्म्याला स्पर्श करणारा अनुभव आहे.
नवरात्रातील कथा वाचण्याचे महत्त्व
नवरात्र हा देवीच्या शक्तीचे स्मरण करण्याचा काळ आहे. या दिवसांत सप्तशृंगी मातेची कथा वाचल्याने घरात सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते, मनात श्रद्धा दृढ होते आणि अडचणींवर मात करण्याची प्रेरणा मिळते. देवीची कथा म्हणजे अंधारावर प्रकाशाचा विजय, अन्यायावर न्यायाचा विजय, आणि निराशेवर आशेचा विजय आहे.
समारोप
सप्तशृंगी मातेची कथा ही केवळ आख्यायिका नाही तर श्रद्धा, शक्ती आणि भक्ती यांचं प्रतीक आहे. नवरात्रात ही कथा वाचून आपण देवीच्या कृपाशक्तीशी स्वतःला जोडतो. गडावर जाणं जमत नसेल तरी कथा वाचून मातेसमोर प्रार्थना केली तरी तिची कृपा नक्की मिळते, असा भक्तांचा विश्वास आहे.
नवरात्राच्या या पवित्र दिवसांत आपण सगळ्यांनी मन:पूर्वक प्रार्थना करू या — "माते, आमच्या सर्वांच्या जीवनात सुख, शांती आणि समाधान दे. आमच्यावर तुझी कृपादृष्टी कायम राहू दे."
जर हा सप्तशृंगी मातेची कथा तुम्हाला आवडली असेल तर कृपया खाली कमेंट करून तुमचे विचार जरूर सांगा 🙏
तुमचा एक कमेंट आणि फॉलो आमच्यासाठी प्रचंड प्रेरणादायी आहे. त्यामुळे अशाच अजून सुंदर कथा, निबंध आणि माहितीपूर्ण लेख तुमच्यापर्यंत आम्ही पोहोचवू शकतो. 💐
👉 तुमच्या मित्र-परिवारासोबत हा लेख शेअर करा, जेणेकरून त्यांनाही सप्तशृंगी मातेचे वैभव जाणून घेता येईल.
💠 वाचनालय मराठी ब्लॉगला आजच Follow करा 💠
🙏 जय सप्तशृंगी माता! 🙏
