📸 मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना e-KYC प्रक्रिया – लाभार्थींसाठी मार्गदर्शक प्रतिमा
भारतातील राज्ये, राजधानी आणि क्षेत्रफळ – संपूर्ण माहिती (2025)
भारत हा विविधतेने नटलेला विशाल देश आहे. येथे विविध भाषा, संस्कृती, परंपरा आणि भौगोलिक प्रदेश आढळतात. प्रत्येक राज्याची स्वतःची ओळख, राजधानी, आणि वेगवेगळं क्षेत्रफळ आहे. चला तर मग जाणून घेऊया भारतातील सर्व राज्ये, त्यांची राजधानी आणि क्षेत्रफळ यांची सविस्तर माहिती २०२५ नुसार.
भारताची राज्य रचना आणि प्रशासन
भारत हे संघराज्य (Federal Republic) आहे ज्यात सध्या २८ राज्ये आणि ८ केंद्रशासित प्रदेश आहेत. प्रत्येक राज्याची स्वतंत्र सरकार व्यवस्था असून राजधानी हे राज्याचे प्रशासकीय केंद्र असते.
भारतातील राज्यांचे विभाजन भाषा, संस्कृती, भूगोल आणि प्रशासन या निकषांवर करण्यात आले आहे.
भारताची राज्ये आणि त्यांची राजधानी (States and Capitals of India 2025)
| क्र. | राज्याचे नाव | राजधानी | क्षेत्रफळ (चौरस कि.मी.) | स्थापनेचे वर्ष |
|---|---|---|---|---|
| 1 | आंध्र प्रदेश | अमरावती | 1,62,968 | 1953 |
| 2 | अरुणाचल प्रदेश | ईटानगर | 83,743 | 1987 |
| 3 | आसाम | दिसपूर | 78,438 | 1947 |
| 4 | बिहार | पाटणा | 94,163 | 1912 |
| 5 | छत्तीसगड | रायपूर | 1,35,194 | 2000 |
| 6 | गोवा | पणजी | 3,702 | 1987 |
| 7 | गुजरात | गांधीनगर | 1,96,024 | 1960 |
| 8 | हरियाणा | चंदीगड | 44,212 | 1966 |
| 9 | हिमाचल प्रदेश | शिमला | 55,673 | 1971 |
| 10 | झारखंड | रांची | 79,714 | 2000 |
| 11 | कर्नाटक | बेंगळुरू | 1,91,791 | 1956 |
| 12 | केरळ | तिरुवनंतपुरम | 38,863 | 1956 |
| 13 | मध्य प्रदेश | भोपाळ | 3,08,252 | 1956 |
| 14 | महाराष्ट्र | मुंबई | 3,07,713 | 1960 |
| 15 | मणिपूर | इम्फाळ | 22,327 | 1972 |
| 16 | मेघालय | शिलाँग | 22,429 | 1972 |
| 17 | मिझोराम | आयझॉल | 21,081 | 1987 |
| 18 | नागालँड | कोहिमा | 16,579 | 1963 |
| 19 | ओडिशा | भुवनेश्वर | 1,55,707 | 1936 |
| 20 | पंजाब | चंदीगड | 50,362 | 1966 |
| 21 | राजस्थान | जयपूर | 3,42,239 | 1949 |
| 22 | सिक्कीम | गँगटोक | 7,096 | 1975 |
| 23 | तामिळनाडू | चेन्नई | 1,30,058 | 1950 |
| 24 | तेलंगणा | हैदराबाद | 1,12,077 | 2014 |
| 25 | त्रिपुरा | अगरतळा | 10,486 | 1972 |
| 26 | उत्तर प्रदेश | लखनौ | 2,40,928 | 1950 |
| 27 | उत्तराखंड | देहरादून | 53,483 | 2000 |
| 28 | पश्चिम बंगाल | कोलकाता | 88,752 | 1947 |
भारताचे केंद्रशासित प्रदेश आणि त्यांची राजधानी (Union Territories and Capitals)
- अंदमान आणि निकोबार द्वीपसमूह – पोर्ट ब्लेअर
- चंदीगड – चंदीगड
- दादरा आणि नगर हवेली व दमण आणि दीव – दमण
- दिल्ली (राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्र) – नवी दिल्ली
- जम्मू आणि काश्मीर – श्रीनगर (उन्हाळी), जम्मू (हिवाळी)
- लडाख – लेह
- लक्षद्वीप – कवरत्ती
- पुदुचेरी – पुदुचेरी
भारताचे क्षेत्रफळ किती आहे?
भारताचे एकूण क्षेत्रफळ सुमारे ३२,८७,२६३ चौरस किलोमीटर आहे. त्यामुळे भारत जगातील सातवा सर्वात मोठा देश आहे.
भारताचा उत्तर ते दक्षिण विस्तार सुमारे ३,२१४ किमी असून, पूर्व ते पश्चिम विस्तार २,९३३ किमी इतका आहे.
सर्वात मोठे आणि लहान राज्य
भारताची राजधानी कोणती आहे?
भारताची राजधानी नवी दिल्ली आहे. येथे भारत सरकारचे सर्व प्रमुख कार्यालये, संसद भवन, राष्ट्रपती भवन आणि सर्वोच्च न्यायालय आहे.
निष्कर्ष
भारताची राज्यव्यवस्था ही विविधतेत एकता दर्शवणारी आहे. प्रत्येक राज्याची स्वतःची संस्कृती, भाषा आणि परंपरा भारताला अधिक समृद्ध बनवतात.
या लेखातून तुम्हाला भारतातील राज्ये, त्यांची राजधानी आणि क्षेत्रफळ यांची सविस्तर माहिती मिळाली असेल.
🙏 हा लेख आवडला का? खाली कमेंट करा, शेअर करा आणि आमच्या ब्लॉगला Follow करा.
👉 भेट द्या: मराठी वाचनालय